Samuel Smiles (23 december 1812-16 april 1904)
Publicist
Vandaag de dag geniet de negentiende-eeuwse Schotse arts en publicist Samuel Smiles nog maar weinig naamsbekendheid. Ook in politiek-filosofische overzichtswerken wordt hij zelden gememoreerd, terwijl zijn boek Self-Help toch de bijbel van het Victoriaanse liberalisme wordt genoemd. Het werk zou van blijvende invloed zijn op het Britse politieke denken.
Smiles studeerde medicijnen aan de Universiteit van Edinburgh, maar kreeg al snel politieke belangstelling en ging aan de slag als journalist. Hij schreef onder meer voor de Edinburgh Weekly Chronicle en was enige tijd uitgever van de Leeds Times. In die tijd had Smiles reeds vooruitstrevende ideeën, zo pleitte hij voor vrouwenkiesrecht en parlementaire hervormingen. Noch als dokter, noch als journalist had Smiles veel succes. In 1845 begon hij als secretaris bij Leeds & Thirsk Railway, een functie die hij later voor South Eastern Railway vervulde. Daarnaast publiceerde Smiles diverse biografieën over onder meer Britse ingenieurs en een reeks meer filosofische werken.
Zijn eerste filosofische werk – Self-Help. With Illustrations of Character and Conduct – verscheen in 1859 en werd vrijwel direct een groot succes. In het eerste jaar werden 20.000 exemplaren verkocht en bij het overlijden van de auteur waren er al meer dan een kwart miljoen exemplaren op de markt gebracht. Later zou Smiles nog een aantal boeken rondom het thema van zelfredzaamheid publiceren, zoals Character (1871), Thrift (1875), Duty (1880) en Life and Labour (1887).
‘Whatever is done for men or classes, to a certain extent takes away the stimulus and necessity of doing for themselves; and where men are subjected to over-guidance and over-government, the inevitable tendency is to render them comparatively helpless.’ In Self-Help breekt Smiles een lans voor autonomie en waarschuwt hij niet alleen voor de gevaren van een overheid, samenleving of maatschappelijke organisaties die alles voor burgers willen regelen, maar ook voor individuele karakterloosheid. Smiles legt heel duidelijk een verantwoordelijkheid bij het individu om z’n eigen leven in de hand te nemen. ‘The greatest slave is not he who is ruled by a despot, great though that evil be, but he who is the thrall of his own moral ignorance, selfishness, and vice. […] The solid foundations of liberty must rest upon individual character; which is also the only sure guarantee for social security and national progress.’
Smiles meent bovendien dat mensen doorgaans meer leren van hun fouten dan van hun successen. Wat succesvol is en werkt ontdekken mensen doorgaans door juist te ervaren wat niet kan of niet lukt. Iemand die nooit een fout heeft gemaakt, zal aldus Smiles, waarschijnlijk ook nooit een ontdekking doen. Vallen, opstaan en weer doorgaan zijn wezenlijke karaktereigenschappen die bijdragen aan vooruitgang. Individuele talenten zijn weliswaar oneerlijk verdeelt, maar waar het op aan komt in het leven zijn ijver, doorzettingsvermogen en integriteit. Wie door zelfredzaamheid vooruit weet te komen in het leven, ontleent daaraan ook zelf-respect, zeker als diegene er hard voor heeft gewerkt en niet alles in de schoot geworpen heeft gekregen. Kansen lagen in de ogen van Smiles voor iedereen voor het grijpen, los van hun afkomst. ‘For opportunities as we shall afterwards find, fall in the way of every man who is resolved to take advantage of them. The facts of nature are open to the peasant and mechanic, as well as to the philosopher, and by nature they are capable of making a moral use of those facts to the best of their power’.
Karakter is het nobelste bezit van de mens, waarbij Smiles zich er terdege van bewust is dat zelfredzaamheid en positieve karaktervorming niet eenvoudig en vanzelfsprekend zijn. ‘It is, however, generally felt to be a far easier thing to reform the constitution in Church and State than to reform the least of our own bad habits; and in such matters it is usually found more agreeable to our tastes, as it certainly is the common practice, to begin with our neighbors, rather than with ourselves.’ Geen enkele macht kan iemand die lui is productief maken of iemand die verkwistend leeft tot spaarzaamheid aanzetten, behoudens het individu zelf.
Het werk Self-Help getuigt van een enorm optimisme over de mogelijkheden die voor individuen voor het oprapen liggen, mits ze bereid zijn de kansen te grijpen. Geleidelijk ontstond binnen het liberalisme een stroming – de sociaal-liberalen – die naast het belang van individuele vrijheid en eigen verantwoordelijkheid in toenemende mate oog kreeg voor de uitwassen van bijvoorbeeld de Industriele Revolutie die individuele arbeiders niet zelfstandig het hoofd konden bieden. Hoe zeer ze hun best ook deden. Eind negentiende eeuw – kort voor het overlijden van Smiles – groeide de politieke invloed van de sociaal-liberalen in veel Europese landen en daarmee de rol die de overheid kreeg toebedeeld in het faciliteren van kansen.
Samuel Smiles (23 december 1812-16 april 1904)
Publicist
Vandaag de dag geniet de negentiende-eeuwse Schotse arts en publicist Samuel Smiles nog maar weinig naamsbekendheid. Ook in politiek-filosofische overzichtswerken wordt hij zelden gememoreerd, terwijl zijn boek Self-Help toch de bijbel van het Victoriaanse liberalisme wordt genoemd. Het werk zou van blijvende invloed zijn op het Britse politieke denken.
Smiles studeerde medicijnen aan de Universiteit van Edinburgh, maar kreeg al snel politieke belangstelling en ging aan de slag als journalist. Hij schreef onder meer voor de Edinburgh Weekly Chronicle en was enige tijd uitgever van de Leeds Times. In die tijd had Smiles reeds vooruitstrevende ideeën, zo pleitte hij voor vrouwenkiesrecht en parlementaire hervormingen. Noch als dokter, noch als journalist had Smiles veel succes. In 1845 begon hij als secretaris bij Leeds & Thirsk Railway, een functie die hij later voor South Eastern Railway vervulde. Daarnaast publiceerde Smiles diverse biografieën over onder meer Britse ingenieurs en een reeks meer filosofische werken.
Zijn eerste filosofische werk – Self-Help. With Illustrations of Character and Conduct – verscheen in 1859 en werd vrijwel direct een groot succes. In het eerste jaar werden 20.000 exemplaren verkocht en bij het overlijden van de auteur waren er al meer dan een kwart miljoen exemplaren op de markt gebracht. Later zou Smiles nog een aantal boeken rondom het thema van zelfredzaamheid publiceren, zoals Character (1871), Thrift (1875), Duty (1880) en Life and Labour (1887).
‘Whatever is done for men or classes, to a certain extent takes away the stimulus and necessity of doing for themselves; and where men are subjected to over-guidance and over-government, the inevitable tendency is to render them comparatively helpless.’ In Self-Help breekt Smiles een lans voor autonomie en waarschuwt hij niet alleen voor de gevaren van een overheid, samenleving of maatschappelijke organisaties die alles voor burgers willen regelen, maar ook voor individuele karakterloosheid. Smiles legt heel duidelijk een verantwoordelijkheid bij het individu om z’n eigen leven in de hand te nemen. ‘The greatest slave is not he who is ruled by a despot, great though that evil be, but he who is the thrall of his own moral ignorance, selfishness, and vice. […] The solid foundations of liberty must rest upon individual character; which is also the only sure guarantee for social security and national progress.’
Smiles meent bovendien dat mensen doorgaans meer leren van hun fouten dan van hun successen. Wat succesvol is en werkt ontdekken mensen doorgaans door juist te ervaren wat niet kan of niet lukt. Iemand die nooit een fout heeft gemaakt, zal aldus Smiles, waarschijnlijk ook nooit een ontdekking doen. Vallen, opstaan en weer doorgaan zijn wezenlijke karaktereigenschappen die bijdragen aan vooruitgang. Individuele talenten zijn weliswaar oneerlijk verdeelt, maar waar het op aan komt in het leven zijn ijver, doorzettingsvermogen en integriteit. Wie door zelfredzaamheid vooruit weet te komen in het leven, ontleent daaraan ook zelf-respect, zeker als diegene er hard voor heeft gewerkt en niet alles in de schoot geworpen heeft gekregen. Kansen lagen in de ogen van Smiles voor iedereen voor het grijpen, los van hun afkomst. ‘For opportunities as we shall afterwards find, fall in the way of every man who is resolved to take advantage of them. The facts of nature are open to the peasant and mechanic, as well as to the philosopher, and by nature they are capable of making a moral use of those facts to the best of their power’.
Karakter is het nobelste bezit van de mens, waarbij Smiles zich er terdege van bewust is dat zelfredzaamheid en positieve karaktervorming niet eenvoudig en vanzelfsprekend zijn. ‘It is, however, generally felt to be a far easier thing to reform the constitution in Church and State than to reform the least of our own bad habits; and in such matters it is usually found more agreeable to our tastes, as it certainly is the common practice, to begin with our neighbors, rather than with ourselves.’ Geen enkele macht kan iemand die lui is productief maken of iemand die verkwistend leeft tot spaarzaamheid aanzetten, behoudens het individu zelf.
Het werk Self-Help getuigt van een enorm optimisme over de mogelijkheden die voor individuen voor het oprapen liggen, mits ze bereid zijn de kansen te grijpen. Geleidelijk ontstond binnen het liberalisme een stroming – de sociaal-liberalen – die naast het belang van individuele vrijheid en eigen verantwoordelijkheid in toenemende mate oog kreeg voor de uitwassen van bijvoorbeeld de Industriele Revolutie die individuele arbeiders niet zelfstandig het hoofd konden bieden. Hoe zeer ze hun best ook deden. Eind negentiende eeuw – kort voor het overlijden van Smiles – groeide de politieke invloed van de sociaal-liberalen in veel Europese landen en daarmee de rol die de overheid kreeg toebedeeld in het faciliteren van kansen.
