Paradoxaal genoeg zal het voorstel uit het verkiezingsprogramma van GroenLinks alle achttienjarigen in Nederland van een startkapitaal van 10.000 euro te voorzien uiteindelijk alleen maar tot meer ongelijkheid leiden, aldus betoogt Fleur de Beaufort.
In aanloop naar de Kamerverkiezingen presenteerde Jesse Klaver alvast de plannen waarmee GroenLinks de kiezersgunst hoopt te winnen. Ongetwijfeld is de 10.000 euro die de partij als startkapitaal aan alle 18-jarigen in ons land belooft het meest besproken idee uit het programma. Het kwam Klaver op de bijnaam ‘Sinterklaver’ te staan en Geert Wilders meende dat GroenLinks zich schuldig maakte aan het kopen van stemmen.
Met het voorstel beoogt GroenLinks de naar eigen zeggen groeiende kansenongelijkheid in ons land aan te pakken. Ook liberalen hebben kansengelijkheid hoog in het vaandel. Daarbij is voor liberalen duidelijk dat het leven uiteindelijk ongelijke uitkomsten genereert, maar dat iedereen aan de start een zo gelijk mogelijke kans moet krijgen z’n eigen talenten te ontdekken en ontwikkelen. Cruciaal is voor liberalen de erkenning dat bij de individuele ontplooiing onherroepelijk ook de eigen verantwoordelijkheid een rol speelt.
Een startkapitaal van 10.000 euro zonder verdere voorwaarden klinkt natuurlijk sympathiek, maar lost het ook iets op? Paradoxaal genoeg zal het plan van GroenLinks de kansenongelijkheid alleen maar verder vergroten. Sterker nog het plan zal juist bij jongeren die wel wat extra steun kunnen gebruiken bij hun ontplooiing, uiteindelijk desastreuze gevolgen kunnen hebben. Het belangrijkste probleem is dat linkse politici doorgaans denken dat er voor vrijwel alle problemen een financiële oplossing is. Gelijkheid gaat dan hoofdzakelijk om meer financiële gelijkheid en herverdeling van de middelen is al gauw het enige devies.
Juist bij kansengelijkheid is geld echter niet het enige probleem. Studies hebben bij herhaling aangetoond dat het nog steeds een wezenlijk verschil maakt waar je wieg heeft gestaan. Natuurlijk speelt geld daarbij ook een rol, maar het is lang niet altijd de doorslaggevende factor. De mate waarin ouders hun kinderen kunnen helpen en stimuleren om hun eigen talenten te ontdekken en kunnen steunen in het maken van verantwoorde keuzes is cruciaal. Bovendien speelt in de hele verdere ontwikkeling van jongvolwassenen de bagage een rol die van huis uit is meegekregen. Al decennia is duidelijk dat de grootste uitdaging bij het realiseren van kansengelijkheid is gelegen in het doorbreken van de vicieuze cirkel waarin achterstand en armoede van generatie op generatie wordt overgedragen.
Wrang genoeg zal juist bij jongeren die aangewezen zijn op externe steun bij hun ontplooiing een bedrag van 10.000 euro veelal meer kwaad dan goed doen. Een deel van de jongeren zal – daartoe al dan niet aangemoedigd door ouders – zonder meer verstandige keuzes maken met het geld. Het opzij zetten voor een opleiding of als startkapitaal voor een eigen onderneming inzetten. Een ander deel zal het verbrassen aan drank of drugs, er een coole auto voor kopen of een mooie reis maken. Als de 10.000 euro is uitgegeven heeft deze groep evenveel (of weinig) kansen als voor de ontvangst van het startkapitaal. De voorsprong van de groep die er wel wat verstandigs mee heeft gedaan, of die het is zich kon veroorloven het te verbrassen omdat hun omgeving alsnog voor ontplooiingskansen zorgt, is dan alleen maar groter geworden. Ten aanzien van de groep zonder kansen zal bovendien maatschappelijk gezien zelfs een soort van 'eigen schuld'-houding kunnen ontstaan. Had het startkapitaal maar beter moeten worden gebruikt.
Los van deze groeiende kansenongelijkheid heeft GroenLinks duidelijk niet nagedacht over de ontwrichtende werking van een bedrag van 10.000 euro voor een achttienjarige in een gezin wat met (forse) schulden te kampen heeft. Het simpele betoog van Klaver dat hij er wel vertrouwen in heeft dat jongeren de goede keuzes zullen maken getuigt van weinig invoelingsvermogen met de zeer diverse situaties waarin jongeren ook in ons land nog steeds opgroeien. Niet alle jongeren zijn in staat zich aan hun situatie te ontworstelen, zelfs als ze dat heel graag zouden willen. Bied hen via school, (sport)verenigingen of een maatjesproject dat extra steuntje in de rug dat ze thuis moeten ontberen bij het ontwikkelen van hun talenten en het grijpen van kansen in het leven, maar breng ze niet onnodig in verlegenheid (niet in de laatste plaats ten opzichte van hun eigen ouders) met 10.000 euro.
Het heeft er alles van weg dat de fractievoorzitter van GroenLinks toch spijt heeft van het afschaffen van de basisbeurs die tot vijf jaar geleden voor alle jongeren beschikbaar was om een opleiding mede te financieren. Natuurlijk ligt het voor Klaver, die destijds als onderwijswoordvoerder voor zijn partij steun heeft gegeven aan de afschaffing van deze basisbeurs, lastig om daarop terug te komen, maar als het hem oprecht te doen is om meer kansengelijkheid zou het een forse stap in de goede richting zijn.
Drs. F.D. de Beaufort is wetenschappelijk medewerker bij de prof.mr. B.M. TeldersStichting.
In aanloop naar de Kamerverkiezingen presenteerde Jesse Klaver alvast de plannen waarmee GroenLinks de kiezersgunst hoopt te winnen. Ongetwijfeld is de 10.000 euro die de partij als startkapitaal aan alle 18-jarigen in ons land belooft het meest besproken idee uit het programma. Het kwam Klaver op de bijnaam ‘Sinterklaver’ te staan en Geert Wilders meende dat GroenLinks zich schuldig maakte aan het kopen van stemmen.
Met het voorstel beoogt GroenLinks de naar eigen zeggen groeiende kansenongelijkheid in ons land aan te pakken. Ook liberalen hebben kansengelijkheid hoog in het vaandel. Daarbij is voor liberalen duidelijk dat het leven uiteindelijk ongelijke uitkomsten genereert, maar dat iedereen aan de start een zo gelijk mogelijke kans moet krijgen z’n eigen talenten te ontdekken en ontwikkelen. Cruciaal is voor liberalen de erkenning dat bij de individuele ontplooiing onherroepelijk ook de eigen verantwoordelijkheid een rol speelt.
Een startkapitaal van 10.000 euro zonder verdere voorwaarden klinkt natuurlijk sympathiek, maar lost het ook iets op? Paradoxaal genoeg zal het plan van GroenLinks de kansenongelijkheid alleen maar verder vergroten. Sterker nog het plan zal juist bij jongeren die wel wat extra steun kunnen gebruiken bij hun ontplooiing, uiteindelijk desastreuze gevolgen kunnen hebben. Het belangrijkste probleem is dat linkse politici doorgaans denken dat er voor vrijwel alle problemen een financiële oplossing is. Gelijkheid gaat dan hoofdzakelijk om meer financiële gelijkheid en herverdeling van de middelen is al gauw het enige devies.
Juist bij kansengelijkheid is geld echter niet het enige probleem. Studies hebben bij herhaling aangetoond dat het nog steeds een wezenlijk verschil maakt waar je wieg heeft gestaan. Natuurlijk speelt geld daarbij ook een rol, maar het is lang niet altijd de doorslaggevende factor. De mate waarin ouders hun kinderen kunnen helpen en stimuleren om hun eigen talenten te ontdekken en kunnen steunen in het maken van verantwoorde keuzes is cruciaal. Bovendien speelt in de hele verdere ontwikkeling van jongvolwassenen de bagage een rol die van huis uit is meegekregen. Al decennia is duidelijk dat de grootste uitdaging bij het realiseren van kansengelijkheid is gelegen in het doorbreken van de vicieuze cirkel waarin achterstand en armoede van generatie op generatie wordt overgedragen.
Wrang genoeg zal juist bij jongeren die aangewezen zijn op externe steun bij hun ontplooiing een bedrag van 10.000 euro veelal meer kwaad dan goed doen. Een deel van de jongeren zal – daartoe al dan niet aangemoedigd door ouders – zonder meer verstandige keuzes maken met het geld. Het opzij zetten voor een opleiding of als startkapitaal voor een eigen onderneming inzetten. Een ander deel zal het verbrassen aan drank of drugs, er een coole auto voor kopen of een mooie reis maken. Als de 10.000 euro is uitgegeven heeft deze groep evenveel (of weinig) kansen als voor de ontvangst van het startkapitaal. De voorsprong van de groep die er wel wat verstandigs mee heeft gedaan, of die het is zich kon veroorloven het te verbrassen omdat hun omgeving alsnog voor ontplooiingskansen zorgt, is dan alleen maar groter geworden. Ten aanzien van de groep zonder kansen zal bovendien maatschappelijk gezien zelfs een soort van 'eigen schuld'-houding kunnen ontstaan. Had het startkapitaal maar beter moeten worden gebruikt.
Los van deze groeiende kansenongelijkheid heeft GroenLinks duidelijk niet nagedacht over de ontwrichtende werking van een bedrag van 10.000 euro voor een achttienjarige in een gezin wat met (forse) schulden te kampen heeft. Het simpele betoog van Klaver dat hij er wel vertrouwen in heeft dat jongeren de goede keuzes zullen maken getuigt van weinig invoelingsvermogen met de zeer diverse situaties waarin jongeren ook in ons land nog steeds opgroeien. Niet alle jongeren zijn in staat zich aan hun situatie te ontworstelen, zelfs als ze dat heel graag zouden willen. Bied hen via school, (sport)verenigingen of een maatjesproject dat extra steuntje in de rug dat ze thuis moeten ontberen bij het ontwikkelen van hun talenten en het grijpen van kansen in het leven, maar breng ze niet onnodig in verlegenheid (niet in de laatste plaats ten opzichte van hun eigen ouders) met 10.000 euro.
Het heeft er alles van weg dat de fractievoorzitter van GroenLinks toch spijt heeft van het afschaffen van de basisbeurs die tot vijf jaar geleden voor alle jongeren beschikbaar was om een opleiding mede te financieren. Natuurlijk ligt het voor Klaver, die destijds als onderwijswoordvoerder voor zijn partij steun heeft gegeven aan de afschaffing van deze basisbeurs, lastig om daarop terug te komen, maar als het hem oprecht te doen is om meer kansengelijkheid zou het een forse stap in de goede richting zijn.
Drs. F.D. de Beaufort is wetenschappelijk medewerker bij de prof.mr. B.M. TeldersStichting.
