04
Apr
2024

De jarige NAVO

Column

Veiligheid

Directeur Patrick van Schie reflecteert op het 75-jarige bestaan van de NAVO.

De NAVO bestaat 75 jaar. Nog maar een paar jaar geleden verklaarde de Franse president Macron de NAVO ‘hersendood’. Waarschijnlijk was de wens hier mede de vader van zijn gedachte want de Fransen hebben nooit veel opgehad met organisaties waarin niet zij maar de Amerikanen de eerste viool spelen. Daarom pleiten de Fransen altijd maar weer voor een militaire taak voor de EU.

Niet doen. Ja, veel Europese landen schieten nog altijd schromelijk te kort voor wat betreft hun defensie. Een flink aantal haalt nog altijd niet de minimaal benodigd geachte 2% van het BBP aan defensie-uitgaven. En die 2% is gelet op de huidige spanningen wellicht al te weinig; 3% zou een betere norm zijn. Als het gaat om materieel en andere militaire capaciteiten heersen er forse achterstanden. Beloftes aan Oekraïne kunnen nu niet worden nagekomen en ook eigen krijgsmachten kampen met tekorten en achterstanden.

De oplossing is níet een duplicatie in de vorm van een defensiepoot voor de EU. Wat moet gebeuren is dat Europese NAVO-lidstaten eindelijk voldoende investeren in hun eigen krijgsmachten. De NAVO heeft de juiste beproefde structuren, is bij uitstek toegerust op de defensietaak én: heeft een duidelijke en onmisbare leider, de Verenigde Staten. Van het oude gezegde over de NAVO (van lord Ismay) gaat nog altijd op dat zij in ieder geval tot taak heeft de Russen buiten Europa en de Amerikanen er in te houden.

In het ‘keep the Russians out’ is de NAVO de eerste 75 jaar van haar bestaan buitengewoon succesvol gebleken, dat wil zeggen het NAVO-grondgebied is al die tijd gevrijwaard van een invasie gebleven. De omvang van dit grondgebied is vooral na de Koude Oorlog uitgebreid, laatstelijk met Finland en Zweden. Niet vanwege expansionistische neigingen van de NAVO zelf maar omdat de verdedigingsorganisatie nieuwe leden extra veiligheid biedt tegen Russische agressie. Verdediging tegen de Russen als taak leek na 1991 weg te zijn maar dat was schijn. Wie zich níet in illusies wenste te wentelen – wat een grote meerderheid van de politici wel deed – en wie kennis bezat of wilde nemen van de Russische interne verhoudingen en externe bedoelingen, wist dat de Russische dreiging bleef sluimeren.

Op dit moment zien de meeste inwoners van de liberale democratieën die dreiging maar al te duidelijk. Maar er zal altijd een neiging zijn ervan weg te kijken, zich niet te willen voorstellen dat de eigen veiligheid op het spel kan komen te staan en dus defensie opnieuw uit te kleden ten behoeve van overheidsuitgaven die sneller bevrediging geven. Het is dus zaak alert te blijven en de bereidheid op te brengen de territoriale verdediging op peil te brengen en te houden.

Bovenal is het zaak de Amerikanen bij Europa betrokken te houden. Wij hebben niet in de hand of isolationistische krachten in de Verenigde Staten (Trump) de overhand krijgen maar wel om te laten zien dat wij onszelf en onze bondgenoten willen verdedigen. Aan deze soft power, de bereidheid zo nodig gewapenderhand op te komen voor onze kostbare vrijheid, ontleent de Navo zeker zo veel kracht als aan de eveneens benodigde militaire capaciteiten.

De NAVO bestaat 75 jaar. Nog maar een paar jaar geleden verklaarde de Franse president Macron de NAVO ‘hersendood’. Waarschijnlijk was de wens hier mede de vader van zijn gedachte want de Fransen hebben nooit veel opgehad met organisaties waarin niet zij maar de Amerikanen de eerste viool spelen. Daarom pleiten de Fransen altijd maar weer voor een militaire taak voor de EU.

Niet doen. Ja, veel Europese landen schieten nog altijd schromelijk te kort voor wat betreft hun defensie. Een flink aantal haalt nog altijd niet de minimaal benodigd geachte 2% van het BBP aan defensie-uitgaven. En die 2% is gelet op de huidige spanningen wellicht al te weinig; 3% zou een betere norm zijn. Als het gaat om materieel en andere militaire capaciteiten heersen er forse achterstanden. Beloftes aan Oekraïne kunnen nu niet worden nagekomen en ook eigen krijgsmachten kampen met tekorten en achterstanden.

De oplossing is níet een duplicatie in de vorm van een defensiepoot voor de EU. Wat moet gebeuren is dat Europese NAVO-lidstaten eindelijk voldoende investeren in hun eigen krijgsmachten. De NAVO heeft de juiste beproefde structuren, is bij uitstek toegerust op de defensietaak én: heeft een duidelijke en onmisbare leider, de Verenigde Staten. Van het oude gezegde over de NAVO (van lord Ismay) gaat nog altijd op dat zij in ieder geval tot taak heeft de Russen buiten Europa en de Amerikanen er in te houden.

In het ‘keep the Russians out’ is de NAVO de eerste 75 jaar van haar bestaan buitengewoon succesvol gebleken, dat wil zeggen het NAVO-grondgebied is al die tijd gevrijwaard van een invasie gebleven. De omvang van dit grondgebied is vooral na de Koude Oorlog uitgebreid, laatstelijk met Finland en Zweden. Niet vanwege expansionistische neigingen van de NAVO zelf maar omdat de verdedigingsorganisatie nieuwe leden extra veiligheid biedt tegen Russische agressie. Verdediging tegen de Russen als taak leek na 1991 weg te zijn maar dat was schijn. Wie zich níet in illusies wenste te wentelen – wat een grote meerderheid van de politici wel deed – en wie kennis bezat of wilde nemen van de Russische interne verhoudingen en externe bedoelingen, wist dat de Russische dreiging bleef sluimeren.

Op dit moment zien de meeste inwoners van de liberale democratieën die dreiging maar al te duidelijk. Maar er zal altijd een neiging zijn ervan weg te kijken, zich niet te willen voorstellen dat de eigen veiligheid op het spel kan komen te staan en dus defensie opnieuw uit te kleden ten behoeve van overheidsuitgaven die sneller bevrediging geven. Het is dus zaak alert te blijven en de bereidheid op te brengen de territoriale verdediging op peil te brengen en te houden.

Bovenal is het zaak de Amerikanen bij Europa betrokken te houden. Wij hebben niet in de hand of isolationistische krachten in de Verenigde Staten (Trump) de overhand krijgen maar wel om te laten zien dat wij onszelf en onze bondgenoten willen verdedigen. Aan deze soft power, de bereidheid zo nodig gewapenderhand op te komen voor onze kostbare vrijheid, ontleent de Navo zeker zo veel kracht als aan de eveneens benodigde militaire capaciteiten.