Op vrijdag 24 juni had in het Carlton Ambassador Hotel in Den Haag een symposium plaats over de NAVO, EU en Europese veiligheid. Actueler kon bijna niet gezien de situatie met Oekraïne en Rusland. De TeldersStichting organiseerde dit evenement samen met het VVD Thematisch Netwerk Internationaal.
Als hoofdspreker trad op Jaap de Hoop Scheffer (voormalig minister van Buitenlandse Zaken en voormalig secretaris- generaal van de NAVO). Hij plaatste de Europese veiligheid mede in het bredere kader van de machtsstrijd die plaatsvindt tussen de Verenigde Staten en China. Voor wat betreft Europa sprak hij zijn aarzelingen uit bij het begrip ‘strategische autonomie’ – te Frans – en gaf hij aan dat het zojuist beloofde EU-lidmaatschap voor Oekraïne in de toekomst politiek-psychologisch weliswaar onvermijdelijk is, maar dat er veel haken en ogen aan zitten. Een van die haken en ogen zit op veiligheidsgebied: te weten de garantie vervat in art 42, lid 7 van het EU-verdrag, welke ‘harder’ is dan die van art. 5 van het Navo-verdrag. De Hoop Scheffer gaf voorts aan dat de Navo-aanwezigheid in de Baltische staten en andere landen dichtbij Rusland zou moeten worden opgevoerd van ‘forward presence’ naar ‘forward defence’. Oftwel: er moeten zoveel troepen van andere Navo-lidstaten zijn dat de Russen niet eens aan een aanval op bijvoorbeeld de Estse hoofdstad Tallinn kunnen beginnen. Als een voornaam punt van zorg gaf De Hoop Scheffer aan dat democratieën (psychologisch) weerbaar dienen te zijn en te blijven. Poetin gokt op het wegebben daarvan en zal zodra die gelegenheid zich voordoet gretig inspelen op oplaaiende verdeeldheid in Europa.
Vervolgens werd er in panelvorm doorgepraat, waarbij ook Laurien Crump (Universitair hoofddocent Geschiedenis van de Internationale Betrekkingen aan de Universiteit Utrecht), Bart Groothuis (VVD-Europarlementariër en expert op het gebied van cybersecurity) en Frans Osinga (Bijzonder hoogleraar War Studies aan de Universiteit Leiden aansloten. Daarin kwam onder andere naar voren dat de 2%-norm van uitgaven aan Defensie, die jarenlang is genegeerd en door veel lidstaten pas na de Russische inval in Oekraïne (hopelijk) gaat worden gehonoreerd, eigenlijk alweer verouderd is. Die norm was nodig sinds 2014; door de Russische inval van 24 februari 2022 zou de norm hoger moeten worden gesteld.
Het panel werd gemodereerd door Ruben Brekelmans (VVD Tweede Kamerlid en buitenlandwoordvoerder). Patrick van Schie (directeur TeldersStichting) sloot af met de opmerking dat er dit symposium veel realistische geluiden te horen waren geweest. Hij zou wensen dat er buiten de zaal net zoveel realisme in de veiligheidspolitiek zou komen, niet alleen op straat maar ook in de Tweede Kamer en in de EU want daar ontbreekt het maar al te vaak aan. Er was veel belangstelling, met een kleine 100 aanwezigen en veel goede vragen vanuit het publiek. (N.B. Deze bijeenkomst vond plaats onder Chatham House rules. Citaten in dit stuk zijn met toestemming van sprekers gedeeld.)
