De deelsessie begon met een algemene inleiding van Ina Adema, voorzitter van de TeldersStichting, en haar eerdere betrokkenheid bij de totstandkoming van het Manifest uit 2005, en Christel Mourik, vicevoorzitter van debat en campagne van de VVD en opdrachtgever van het Manifest. Hierin kwam naar voren dat het doel is om een nieuw document op te stellen dat als inspiratiebron kan dienen voor de aanpak van huidige en toekomstige uitdagingen.
Nanning Mol, burgemeester van Laren, vervolgde de deelsessie met een uitleg over het proces en de totstandkoming van het Liberaal Manifest. Volgens hem kan de totstandkoming van het manifest dienen als een vorm van zelfverkenning, waarbij in gesprek met de leden wordt onderzocht waar liberalen en de VVD als liberale volkspartij voor staan. Hij benadrukte het belang van een verbindend manifest en een partij die er is voor iedereen die de liberale kernwaarden omarmt, ongeacht leeftijd, de dikte van de portemonnee of iemands culturele achtergrond.
Het is de bedoeling dat het Liberaal Manifest wordt vormgegeven door alle leden via ledenbijeenkomsten en expertsessies. Het document zal worden geschreven door een kerngroep en worden geëvalueerd door een klankbordgroep. Een belangrijke rol is weggelegd voor de thematische netwerken en de TeldersStichting. Daarnaast zullen deskundigen van binnen en buiten de partij worden geraadpleegd. De uiteindelijke versie moet tijdens het najaarscongres van 2025 worden gepresenteerd.
De onderwerpen en uitgangspunten voor het Liberaal Manifest zijn nog niet definitief, maar er is al een voorzet gedaan van mogelijke thema’s. Hierbij gaat het onder andere om ontplooiing en ontwikkeling van het individu, een toekomstverkenning rond thema’s zoals welvaart en welzijn, economie en ondernemerschap, mens, natuur en aarde en de vraag hoe wij zorgen voor onze omgeving, onze visie op de overheid en hoe wij ons als burgers tot elkaar verhouden en als laatste de geopolitieke ontwikkelingen, hun invloed op Nederland en hoe daar vanuit liberaal perspectief op kunnen anticiperen.
Op het onderwerp van geopolitiek en de mogelijke aandachtspunten voor het Liberaal Manifest ging Liesje Schreinemacher, oud-Europarlementariër en minister van Internationale Handel en Ontwikkelingssamenwerking, dieper in. Om verdere invulling te kunnen geven aan het Liberaal Manifest gaf zij een schets van de wereld waarin we nu leven en de uitdagingen die dat met zich meebrengt.
Ze begon bij de oorlog in Oekraïne en het feit dat Rusland, zelfs als er vrede komt, een onvoorspelbare factor blijft waarmee we rekening moeten houden. Daarnaast noemde ze het conflict in het Midden-Oosten en de steeds assertievere houding van China. Daarbij valt op dat geopolitiek en economie in deze tijd inniger met elkaar verbonden zijn geraakt. Door globalisering zijn we afhankelijker geworden van andere landen waardoor veranderingen in geopolitieke verhoudingen, zoals de opstelling van China tegenover Taiwan, ook negatieve gevolgen voor ons kan hebben. Verder zien we dat landen zich steeds vaker afwenden van het liberale gedachtengoed en dat de regels van de internationale rechtsorde steeds minder vaak worden gevolgd. Zo verleent China staatssteun aan bedrijven en weigeren de Verenigde Staten rechters te benoemen bij de Wereldhandelsorganisatie. Tevens zijn er veranderingen in het mondiale zuiden: landen die wij voorheen als bondgenoten beschouwden, waar wij handel mee dreven of waar wij ontwikkelingshulp aan boden, staan niet meer vanzelfsprekend aan onze kant. De oorlog in Oekraïne wordt bijvoorbeeld door steeds meer landen gezien als een oorlog van het Westen, waar zij niets mee te maken. Als laatste punt merkte Schreinemacher op dat landen zich steeds minder laten schofferen. Zij haalde het voorbeeld aan van Qatar, waar veel kritiek op werd geuit vanwege mensenrechtenschendingen tijdens het WK voetbal. Rond dezelfde tijd hadden we Qatar nodig voor hulp bij de evacuatie van Nederlanders uit Kabul tijdens de terugtrekking van de Verenigde Staten uit Afghanistan.
Kortom, landen worden steeds zelfbewuster en zien hoe afhankelijk wij van hen zijn op het gebied van energievoorziening, veiligheid en welvaart. Dergelijke ontwikkelingen maakt dat wij volgens Schreinemacher niet alleen principieel, maar ook economisch ons op een of andere manier moeten verhouden tot deze gebeurtenissen in dit aankomende Manifest. Kunnen en moeten wij onze waarden nog wel afdwingen via het drijven van handel? Hoe gaan we om met het feit dat landen zich terugtrekken uit de internationale rechtsorde? Als bepaalde landen zich niet meer aan de regels houden, heeft dit gevolgen voor ons, maar simpelweg afstand doen van deze regels is volgens haar geen oplossing. Als de internationale rechtsorde ophoudt te bestaan, belanden we in een wereld waar het recht van de sterkste geldt. Het is daarbij, merkt zij op, nog maar de vraag of wij nog wel de sterkste zijn.
Zoals het VVD-leden betaamt zijn er tijdens de deelsessie flink wat vragen en opmerkingen naar voren gebracht, over een grote variëteit aan onderwerpen. Zo zou vrijheid in de wereld het doel moeten zijn, maar moeten wij tegelijkertijd kijken naar hoe wij onze afhankelijkheden kunnen verkleinen door bijvoorbeeld banden te smeden met andere vrije landen. Daarnaast was er kritiek op het beleid rond thema’s zoals drugs en draagmoederschap, waarbij werd opgeroepen om mensen de vrijheid te laten over hun eigen lichaam te beslissen. Tegenover de geschetste negatieve ontwikkelingen in de wereld werd voorgesteld om optimisme als kernwaarde te omarmen en zo ook te werken aan een positief toekomstperspectief voor vooral de jongere generaties. Tot slot werd benadrukt dat het Liberaal Manifest de mogelijkheid biedt om overeenkomsten te zoeken tussen verschillende flanken binnen de partij. Zoals gezegd: “We horen allemaal bij dezelfde partij en staan voor hetzelfde geluid: het liberale geluid.”
De deelsessie begon met een algemene inleiding van Ina Adema, voorzitter van de TeldersStichting, en haar eerdere betrokkenheid bij de totstandkoming van het Manifest uit 2005, en Christel Mourik, vicevoorzitter van debat en campagne van de VVD en opdrachtgever van het Manifest. Hierin kwam naar voren dat het doel is om een nieuw document op te stellen dat als inspiratiebron kan dienen voor de aanpak van huidige en toekomstige uitdagingen.
Nanning Mol, burgemeester van Laren, vervolgde de deelsessie met een uitleg over het proces en de totstandkoming van het Liberaal Manifest. Volgens hem kan de totstandkoming van het manifest dienen als een vorm van zelfverkenning, waarbij in gesprek met de leden wordt onderzocht waar liberalen en de VVD als liberale volkspartij voor staan. Hij benadrukte het belang van een verbindend manifest en een partij die er is voor iedereen die de liberale kernwaarden omarmt, ongeacht leeftijd, de dikte van de portemonnee of iemands culturele achtergrond.
Het is de bedoeling dat het Liberaal Manifest wordt vormgegeven door alle leden via ledenbijeenkomsten en expertsessies. Het document zal worden geschreven door een kerngroep en worden geëvalueerd door een klankbordgroep. Een belangrijke rol is weggelegd voor de thematische netwerken en de TeldersStichting. Daarnaast zullen deskundigen van binnen en buiten de partij worden geraadpleegd. De uiteindelijke versie moet tijdens het najaarscongres van 2025 worden gepresenteerd.
De onderwerpen en uitgangspunten voor het Liberaal Manifest zijn nog niet definitief, maar er is al een voorzet gedaan van mogelijke thema’s. Hierbij gaat het onder andere om ontplooiing en ontwikkeling van het individu, een toekomstverkenning rond thema’s zoals welvaart en welzijn, economie en ondernemerschap, mens, natuur en aarde en de vraag hoe wij zorgen voor onze omgeving, onze visie op de overheid en hoe wij ons als burgers tot elkaar verhouden en als laatste de geopolitieke ontwikkelingen, hun invloed op Nederland en hoe daar vanuit liberaal perspectief op kunnen anticiperen.
Op het onderwerp van geopolitiek en de mogelijke aandachtspunten voor het Liberaal Manifest ging Liesje Schreinemacher, oud-Europarlementariër en minister van Internationale Handel en Ontwikkelingssamenwerking, dieper in. Om verdere invulling te kunnen geven aan het Liberaal Manifest gaf zij een schets van de wereld waarin we nu leven en de uitdagingen die dat met zich meebrengt.
Ze begon bij de oorlog in Oekraïne en het feit dat Rusland, zelfs als er vrede komt, een onvoorspelbare factor blijft waarmee we rekening moeten houden. Daarnaast noemde ze het conflict in het Midden-Oosten en de steeds assertievere houding van China. Daarbij valt op dat geopolitiek en economie in deze tijd inniger met elkaar verbonden zijn geraakt. Door globalisering zijn we afhankelijker geworden van andere landen waardoor veranderingen in geopolitieke verhoudingen, zoals de opstelling van China tegenover Taiwan, ook negatieve gevolgen voor ons kan hebben. Verder zien we dat landen zich steeds vaker afwenden van het liberale gedachtengoed en dat de regels van de internationale rechtsorde steeds minder vaak worden gevolgd. Zo verleent China staatssteun aan bedrijven en weigeren de Verenigde Staten rechters te benoemen bij de Wereldhandelsorganisatie. Tevens zijn er veranderingen in het mondiale zuiden: landen die wij voorheen als bondgenoten beschouwden, waar wij handel mee dreven of waar wij ontwikkelingshulp aan boden, staan niet meer vanzelfsprekend aan onze kant. De oorlog in Oekraïne wordt bijvoorbeeld door steeds meer landen gezien als een oorlog van het Westen, waar zij niets mee te maken. Als laatste punt merkte Schreinemacher op dat landen zich steeds minder laten schofferen. Zij haalde het voorbeeld aan van Qatar, waar veel kritiek op werd geuit vanwege mensenrechtenschendingen tijdens het WK voetbal. Rond dezelfde tijd hadden we Qatar nodig voor hulp bij de evacuatie van Nederlanders uit Kabul tijdens de terugtrekking van de Verenigde Staten uit Afghanistan.
Kortom, landen worden steeds zelfbewuster en zien hoe afhankelijk wij van hen zijn op het gebied van energievoorziening, veiligheid en welvaart. Dergelijke ontwikkelingen maakt dat wij volgens Schreinemacher niet alleen principieel, maar ook economisch ons op een of andere manier moeten verhouden tot deze gebeurtenissen in dit aankomende Manifest. Kunnen en moeten wij onze waarden nog wel afdwingen via het drijven van handel? Hoe gaan we om met het feit dat landen zich terugtrekken uit de internationale rechtsorde? Als bepaalde landen zich niet meer aan de regels houden, heeft dit gevolgen voor ons, maar simpelweg afstand doen van deze regels is volgens haar geen oplossing. Als de internationale rechtsorde ophoudt te bestaan, belanden we in een wereld waar het recht van de sterkste geldt. Het is daarbij, merkt zij op, nog maar de vraag of wij nog wel de sterkste zijn.
Zoals het VVD-leden betaamt zijn er tijdens de deelsessie flink wat vragen en opmerkingen naar voren gebracht, over een grote variëteit aan onderwerpen. Zo zou vrijheid in de wereld het doel moeten zijn, maar moeten wij tegelijkertijd kijken naar hoe wij onze afhankelijkheden kunnen verkleinen door bijvoorbeeld banden te smeden met andere vrije landen. Daarnaast was er kritiek op het beleid rond thema’s zoals drugs en draagmoederschap, waarbij werd opgeroepen om mensen de vrijheid te laten over hun eigen lichaam te beslissen. Tegenover de geschetste negatieve ontwikkelingen in de wereld werd voorgesteld om optimisme als kernwaarde te omarmen en zo ook te werken aan een positief toekomstperspectief voor vooral de jongere generaties. Tot slot werd benadrukt dat het Liberaal Manifest de mogelijkheid biedt om overeenkomsten te zoeken tussen verschillende flanken binnen de partij. Zoals gezegd: “We horen allemaal bij dezelfde partij en staan voor hetzelfde geluid: het liberale geluid.”
